DOGODILO SE NA DANASNJI DAN

Na današnji dan, 29. maj

1167. Vojska udruženih italijanskih gradova Lombardijske lige u bici kod Lenjana pobedila trupe nemačkog cara Fridriha I Barbarose.

1453. Posle duge opsade, Turci osvojili Konstantinopolj i ubili cara Konstantina XI Paleologa.

1500. Portugalski moreplovac Bartolomeo Dijas, koji je otkrio Rt dobre nade, utopio se u brodolomu na olujnom moru.

1839. Uspostavljeni diplomatski odnosi Srbije i Velike Britanije.

1868. U Beogradu, u Topčideru, ubijen knez Mihailo Obrenović. Atentatori uhapšeni, odmah osuđeni i streljani na Karaburmi. Za učešće u zaveri optužen bivši knez Aleksandar Karađorđević.

1894. Rođen američki filmski režiser austrijskog porekla Džozef fon Šternberg, autor filmova "Šangaj ekspres" i "Plavi anđeo", u kojima se proslavila Marlen Ditrih.

1903. U Beogradu ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i njegova žena Draga Mašin. Ubistvo poslednjeg vladara iz dinastije Obrenović izvršila grupa oficira. Novi kralj Srbije postao Petar I Karađorđević.

1914. U sudaru britanskog putničkog broda Carica Irske i norveškog teretnjaka Storstat na reci Sent Lorens u Kanadi poginulo 1.012 osoba.

1917. Rođen američki državnik Džon Ficdžerald Kenedi, predsednik SAD od januara 1961. do 22. novembra 1963, kada je ubijen u atentatu u Dalasu.

1929. Prikazan prvi zvučni film u boji "On With the Show". Film prikazan u Njujorku.

1942. Umro američki filmski i pozorišni glumac Džon Barimor, poznat po ulogama ljubavnika u doba nemog filma.

1953. Novozelanđanin Edmund Hilari i Nepalac Tenzing Norgaj osvojili, prvi u svetu, Mont Everest, najviši planinski vrh na svetu, visok 8848 metara.

1968. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija uveo sankcije Rodeziji zbog rasne dikriminacije koju je sprovodio režim Jana Smita.

1972. Generalni sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije i predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR-a Leonid Brežnjev i predsednik SAD Ričard Nikson u Moskvi potpisali deklaraciju kojom je otvorena era boljih, miroljubivih odnosa dve svetske sile.

1979. Umrla zvezda nemog filma Meri Pikford. S Daglasom Ferbanksom, D.V. Grifitom i Čarlijem Čaplinom 1919. osnovala United Artists Corporation.

1985. Na stadionu Hejsel u Briselu, u neredima pred finalni meč evropskog Kupa šampiona italijanskog prvaka Juventusa i engleskog Liverpula, poginulo 39, povređeno više od 400 ljudi, uglavnom italijanskih navijača.

1990. Boris Jeljcin izabran za prvog predsednika Ruske Federacije. U decembru 1999. podneo ostavku i imenovao premijera Vladimira Putina za vršioca dužnosti. Putin 26. marta 2002. izabran za predsednika Rusije.

1994. U izbeglištvu u Čileu umro Erih Honeker, komunistički lider i predsednik Istočne Nemačke od 1976. do 1989, kada je, pod pritiskom masovnih antirežimskih protesta, primoran da ode sa vlasti. Pod njegovim nadzorom 1961. izgrađen Berlinski zid.

1997. Loran Kabila preuzeo dužnost predsednika Demokratske Republike Kongo, 12 dana pošto su njegove snage, u sedmomesečnom građanskom ratu, porazile armiju lojalnu diktatoru Mobutuu Sese Seku.

1999. Hrvatska odbila zahtev Međunarodnog suda za ratne zločine u Hagu za pokretanje istrage o zločinima nad srpskim civilima u operaciji Oluja u avgustu 1995.

2001. Četiri sledbenika Osame bin Ladena, šefa Al Kaide, osuđena u SAD za planiranje ubistava Amerikanaca u inostranstvu i postavljanje bombi u dve ambasade SAD u Africi.

2002. U Velikoj Britaniji Pol Boteng imenovan za generalnog sekretara Trezora. Prvi crnac u vladinom kabinetu koji je zauzeo tako visok položaj.

2003. Na Vojno-medicinskoj akademiji u Beogradu preminuo bivši načelnik Generalštaba Vojske Republike Srpske i haški zatvorenik, privremeno pušten na slobodu radi lečenja, Momir Talić.

2003. Predsednik SAD Džordž Buš povukao naredbe, objavljene 11 godina ranije, koje su omogućile uvođenje sankcija Jugoslaviji. Na snazi ostale sankcije koje se odnose na bivšeg predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i njegovu porodicu.

2004. Umro Arčibald Koks, specijalni tužilac u aferi Votergejt, kog je smenila Bela kuća. Njegova smena izazvala političku buru koja je uzdrmala podršku predsedniku SAD Ričardu Niksonu.

2005. U Libanu održani parlamentarni izbori, prvi u 30 godina bez prisustva sirijskih snaga.

2005. Francuzi ubedljivom većinom na referendumu odbacili ustav Evropske unije. Francuska, jedna od osnivačica EU i prva država koja je odbacila ustav EU, koji je do tada ratifikovalo devet evropskih država. Dva dana kasnije premijer Francuske Žan-Pjer Rafaren podneo ostavku, na taj položaj imenovan Dominik de Vilpen.

2006. U zemljotresu od 6,3 stepeni Rihterove skale na indonežanskom ostrvu Java poginulo 5.115 osoba.

Na današnji dan, 30. maj

1431. U Ruanu na lomači spaljena francuska nacionalna heroina Jovanka Orleanka. Po nalogu Engleza pred crkvenim sudom optužena da je činila jeres i da je veštica. Rehabilitovana na reviziji procesa 1456, odlukom pape Benedikta XV 1920. proglašena za sveticu.

1498. Kristofer Kolumbo sa šest brodova isplovio iz španske luke Sanlukar na treće putovanje u Novi svet. Tokom tog putovanja otkrio Trinidad i obale Južne Amerike, odnosno stigao do ušća reke Orinoko u Atlantski okean.

1536. Engleski kralj Henri VIII venčao se s trećom ženom Džejn Sejmor, 11 dana po pogubljenu njegove druge žene Ana Bolen.

1593. U tuči u jednoj londonskoj kafani ubijen Kristofer Marlou, najznačajniji engleski dramski pisac renesanse pre Šekspira.

1640. U Antverpenu umro flamanski barokni slikar Peter Paul Rubens. Njegovo delo imalo ogroman uticaj na evropsko slikarstvo. Kao uglednom građaninu poveravane mu diplomatske misije u Parizu, Londonu i Madridu.

1744. Umro engleski pesnik i satiričar Aleksander Poup.

1778. Umro francuski filozof, pisac i istoričar Fransoa Volter, jedan od najznačajnijih mislilaca evropskog prosvetiteljstva u XVIII veku.

1814. Rođen ruski revolucionar anarhist Mihail Aleksandrovič Bakunjin. Zbog širenja liberalnih ideja ruski Senat ga 1844. lišio plemićke titule i osudio na robiju u Sibiru. Uspeo da pobegne na zapad Evrope i nastavio revolucionarne aktivnosti.

1848. SAD i Meksiko ratifikovali sporazum iz februara 1848, posle poraza Meksikanaca u američko-meksičkom ratu. Za naknadu od 15 miliona dolara u sastav SAD ušle meksičke teritorije Novi Meksiko i Kalifornija i delovi Nevade, Jute, Arizone i Kolorada.

1876. Zbačen turski sultan Abdul Azis, na presto stupio njegov nećak Murat V. Murat V svrgnut nekoliko meseci kasnije i stavljen u doživotni pritvor u jednu carigradsku palatu.

1909. Rođen američki klarinetist i kompozitor Beni Gudmen, najpopularniji džez-muzičar tridesetih godina, "kralj svinga". Svirao i sa simfonijskim orkestrima, najčešće dela Bele Bartoka i Arona Koplenda.

1912. Umro američki pilot i konstruktor aviona Vilbur Rajt, pionir avijacije. 1903. s bratom Orvilom izveo prvi let avionom u istoriji vazduhoplovstva.

1913. U Londonu zaključen mirovni ugovor članica Balkanskog saveza, odnosno Bugarske, Srbije, Crne Gore i Grčke, i Turske, kojim je okončan I balkanski rat. Turska tim ugovorom izgubila sve balkanske posede, na evropskom tlu ostao joj Carigrad sa okolinom.

1918. Umro ruski filozof Georgij Valentinovič Plehanov. 1883. u Ženevi osnovao prvu rusku marksističku grupu Oslobođenje rada, koja je početkom devedesetih usko sarađivala s Lenjinom. Plehanov se kasnije kritički odnosio prema taktici boljševika i, smatrajući da Rusija nije dovoljno sazrela za socijalizam, Oktobarsku revoluciju ocenio kao kobnu grešku.

1942. Britansko ratno vazduhoplovstvo s 1.047 aviona bombardovalo nemački grad Keln, u II svetskom ratu.

1956. Jugoslovenska državno-partijska delegacija s Josipom Brozom Titom na čelu doputovala u SSSR, u prvu posetu posle smrti Staljina i raskida s Moskvom 1948.

1960. Umro ruski pisac Boris Leonidovič Pasternak, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1958. Najveći uspeh kod publike i književne kritike doneo mu roman "Doktor Živago", objavljen u inostranstvu, posle čega je Pasternak izbačen iz ruskog Saveza pisaca. U SSSR-u "Doktor Živago" štampan 1988.

1961. Iz zasede ubijen dominikanski diktator Rafael Truhiljo.

1973. Zapadna Nemačka i Čehoslovačka postigle dogovor o normalizaciji odnosa, posle 32 godine dugog prekida.

1980. Papa Jovan Pavle II stigao u Pariz, u prvu posetu nekog pape Francuskoj od 1814.

1992. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju 757, kojom su Jugoslaviji, zbog umešanosti u rat u Bosni i Hercegovini, uvedene sankcije koje podrazumevaju ekonomsku blokadu i prekid svih naučnih, kulturnih i sportskih veza sa svetom.

1992. U Beogradu, ispred Jugoslovenskog dramskog pozorišta nekoliko stotina dramskih umetnika jednosatnim ćutanjem protestovalo protiv rata u SFRJ i saosećanje sa svim žrtvama.

1994. Umro srpski nuklearni fizičar i hemičar Pavle Savić, profesor Beogradskog univerziteta, predsednik Srpske akademije nauka i umetnosti od 1971. do 1981. Doprineo razvoju procesa nuklearne fisije.

1995. Rusija formalizovala odnose s NATO-om, ali ponovila upozorenje da bi širenje zapadnog vojnog saveza na istok Evrope moglo da podeli kontinent.

1998. U severnoj avganistanskoj provinciji Tahar u zemljotresu poginulo najmanje 3.000 ljudi.

1999. U vazdušnim udarima NATO-a na Jugoslaviju pogođen senatorijum u Surdulici. Poginulo 20 osoba.

1999. U juranjavi posle rok-koncerta u Minsku poginule 54 osobe. Jurnjava nekoliko hiljada mladih počela kada su pokušali da se sklone u podzemnu železnicu od iznenadne oluje.

2000. Vojna komanda na Fidžiju proglasila vanredno stanje da bi okončala krizu koju su izazvali pobunjenici držeći premijera i grupu vladinih službenika kao taoce.

2001. Na poslednjem suđenju u Nemačkoj za zločine u II svetskom ratu, bivši oficir SS-a i nadzornik u koncentracionom logou Terezijenštat, 89 godina star Anton Malot, osuđen na doživotni zatvor zbog ubistva tri i pokušaja ubistva četvrtog zatvorenika jevrejske nacionalnosti na svirep način.

2003. Savet bezbednosti UN odobrio slanje mirovnih trupa u severoistočnu provinciju Ituri u Kongu radi uspostavljanja mira i sigurnosti u regionu, narušenih nasiljem između etničkih milicija. EU odobrila odlazak oko 1.400 svojih trupa u tu zemlju.

2004. Izraelski nuklearni naučnik Mordekaj Vanunu izjavio da je izraelska invazija na Liban 1982. uticala na njegovu odluku da 1986. progovori o tajnom nuklearnom vojnom programu njegove zemlje. On je tada britanskom novinaru Piteru Hounamu dao fotografije izraelskog nuklearnog reaktora koje je objavio Sandej tajms iz Londona. Agenti Mosada uhapsili Vanunua u Rimu i prebacili u Izrael, gde je osuđen na 18 godina zatvora zbog izdaje.

Na današnji dan, 1. jun

1198. Vizantijski car Aleksije Andjeo dozvolio je srpskom velikom županu Stefanu Nemanji i njegovom sinu monahu Savi da na ruševinama Hilandariona podignu novi manastir. Srpski manastir Hilandar, koji su njih dvojica osnovala na mestu na kojem su se nalazile ruševine starijeg grčkog manastira, postao je riznica izuzetnog kulturno-istorijskog i umetničkog blaga. Hilandar je prema svojevrsnoj hijerarhiji unutar Svete Gore svrstan u grupu od pet najbitnijih svetogorskih manastira.

1479. Osnovan je univerzitet u Kopenhagenu.

1780. Rođen je pruski general Karl Marija fon Klauzevic, jedan od najpoznatijih vojnih teoretičara 19. veka, koji je glavne ideje o ratnoj strategiji i taktici izložio u delu "O ratu". Ova njegova knjiga smatra se klasičnim delom na temu veštine ratovanja. Zbog neslaganja s politikom vodećih krugova Pruske prema francuskom caru Napoleonu I, protiv kojeg se borio u više bitaka, od 1812. do 1814. nalazio se u službi Rusije.

1804. Rođen je ruski kompozitor Mihail Ivanovič Glinka, tvorac ruskog nacionalnog stila. Autor je prve ruske nacionalne opere "Život za cara". Prvobitni naziv je navodno bio "Ivan Susanjin", ali je, prema želji cara Nikolaja I preimenovana. Prema istoimenoj poemi Aleksandra Puškina, napisao je libreto za operu "Ruslan i Ljudmila". Ostala dela: fantazija "Kamarinskaja" (na teme iz ruskih narodnih pesama), španske uvertire "Aragonska hota", "Noć u Madridu", kamerna muzika, romanse, crkvena muzika, solo pesme.

1839. Srpski knjaz Miloš Obrenović abdicirao je u korist sina Mihaila i napustio Srbiju, okončavši prvu vladavinu koju je kao vođa Drugog srpskog ustanka započeo 1815. Otišao je zbog sukoba sa starešinskim slojem koji je zahtevao učešće u vlasti, pod maskom zakonitosti. Pod pritiskom Miletine bune, 3. februara 1835. donet je naglašeno liberalni Sretenjski ustav, ali ga je Knjaz zbog protivljenja Rusije, Austrije i Osmanskog carstva sa zadovoljstvom suspendovao već u martu 1835. Krajem 1838. turski sultan je izdao Hatišerif prema kojem je s knjazom vlast delio Sovjet, što Milošu nikako nije odgovaralo. Posle neuspelog mirenja sa ustavobraniteljima morao je da napusti zemlju, u koju se vratio 1859, posle odluke Svetoandrejske skupštine 1858. o zbacivanju kneza Aleksandra Karadjordjevića. Vladao je Srbijom do smrti 1860.

1878. Rođen je engleski pisac Džon Mejsfild. Suptilan poeta koji je često prikazivao grubost i sirovost života. Pisao je i dramska dela u rimovanom dvostihu. Dela: pesme "Balade s mora", "Soneti", "Večno milosrdje", "Polja zelenkada", "Lis Rejnard", drame "Veliki petak", "Kralj Filip".

1879. Knez Milan Obrenović je doneo ukaz o uspostavljanju počasnog konzulata Srbije u Njujorku. Za počasnog konzula imenovan je tada Gerhard Jansen. Kao datum uspostavljanja potpunih diplomatskih odnosa između Srbije i SAD uzima se 1. februar 1881. Tog dana je američki diplomata Džon Kason odgovorio srpskom ministru Hristiću da je njegova vlada "sa velikim zadovoljstvom prihvatila kao izraz prijateljskih osećanja Vlade Srbije njenu želju da u Beogradu ima predstavnika Sjedinjenih Američkih Država".

1880. U SAD je instalirana prva javna telefonska kabina u svetu, u zgradi "Jejl banke" u Nju Hejvnu.

1911. Fudbalska reprezentacija Kraljevine Srbije održala je prvu međunarodnu utakmicu. Reprezentacija je tada poražena od zagrebačkog kluba HAŠK.

1926. Rođena je američka filmska glumica Norma Džin Mortenson, poznata kao Merilin Monro, jedan od najvećih erotskih simbola u istoriji filma. Od nje je holivudska filmska industrija stvorila mit. Godine 1962. okončala je život samoubistvom. Filmovi: "Džungla na asfaltu", "Nijagara", "Majmunska posla", "Autobuska stanica", "Muškarci vole plavuše", "Reka bez povratka", "Sedam godina vernosti", "Neki to vole vruće".

1941. Nemci su osvojili Krit i zarobili 13.000 britanskih vojnika, čime su obezbedili važnu bazu za operacije na Bliskom Istoku i u Severnoj Africi. Osnovna namera nemačkog vojnog vrha bila je da se onemogući nesmetana kontrola Sredozemlja od strane Britanaca.

1943. Nemački lovci su oborili britanski avion, usmrtivši sve putnike, uključujući engleskog pozorišnog i filmskog glumca i reditelja Leslija Hauarda, dvojnika britanskog premijera Vinstona Čerčila. Nemci su bili uvereni da je u avionu oborenom iznad Biskajskog zaliva, na letu od Lisabona ka Irskoj, bio Čerčil. Hauard je bio poznat po izuzetno suptilnoj glumi. Filmovi: "Romeo i Julija", "Pigmalion", "Prohujalo sa vihorom", "Intermeco".

1944. Jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević je, pod pritiskom britanskog premijera Vinstona Čerčila, odstranio iz izbegličke vlade sa sedištem u Londonu vođu četnika (Jugoslovenska vojska u Otadžbini) Dražu Mihailovića i potpisao ukaz o imenovanju za predsednika vlade Ivana Šubašića (bana Hrvatske). Time je otvoren put za stvaranje jugoslovenske koalicione vlade, na osnovu sporazuma Josipa Broza Tita i Ivana Šubašića.

1946. Pogubljen je rumunski diktator Jon Antonesku, tokom Drugog svetskog rata saveznik nacističke Nemačke. Po dolasku na vlast 1940. prisilio je na abdikaciju rumunskog kralja Karola II Hoencolerna - koji je 1938. takodje zaveo profašističku diktaturu i priključio zemlju Trojnom paktu.

1948. Umro je srpski političar i pisac Jaša Prodanović, član Srpske akademije nauka i umetnosti. U kraljevini Srbiji bio je ministar prosvete i ministar privrede, a posle Drugog svetskog rata potpredsednik vlade FNRJ. Kao ministar privrede izborio je 1910. u skupštini usvajanje Zakona o radnjama, kojim su stvorene radničke i druge komore i uvedeno zaštitno radno zakonodavstvo. S Ljubom Stojanovićem osnovao je 1921. Republikansku stranku, koju je predvodio do smrti 1948. Uredjivao je više časopisa ("Narodna misao", "Odjek", "Glasnik Profesorskog društva"), priredio dve antologije narodnih pesama i pripovedaka i celokupna dela Jovana Jovanovića Zmaja, Jove Ilića, Svetislava Vulovića i Laze Lazarevića. Ostala dela: "Ustavni razvitak i ustavne borbe u Srbiji", "Vuk Karadžić i Miloš Obrenović", "Istorija političkih stranaka i struja u Srbiji", "Naši i strani", "Naša narodna književnost".

1969. Kandidat degolista Žorž Pompidu pobedio je na predsedničkim izborima u Francuskoj posle ostavke Šarla de Gola.

1973. Grčki predsednik vlade Georgios Papadopulos proglasio je i formalno republiku. Poslednji grčki kralj Konstantin II, koji se nalazio na čelu Grčke od 1964. do 1967, napustio je zemlju 1967, nekoliko meseci posle uvodjenja vojne uprave, i proglašenje republike 1973. je više bio formalni čin. Vojna vlada u Grčkoj smatrala je kralja odgovornim za veliku krizu u kojoj se nalazila zemlja, tako da je monarhiju u Grčkoj ukinula jedna izrazito desna vojna uprava.

1973. Britanski Honduras promenio je naziv u Belize.

1987. U eksploziji bombe podmetnute u helikopter kojim se prevozio iz Bejruta u Tripoli ubijen je libanski premijer Rašid Karami.

1990. Predsednici Sovjetskog Saveza i Sjedinjenih Država Mihail Gorbačov i Džordž Buš potpisali su sporazum o okončanju proizvodnje hemijskog oružja i uništavanju stokova tog oružja do kraja 1992.

1994. Armando Kalderon Sol postao je prvi predsednik Salvadora posle okončanja gradjanskog rata koji je više od decenije potresao tu centralnoameričku zemlju.

1996. Ukrajina je, odlukom predsednika Leonida Kučme I nacionalnog parlamenta, postala zemlja bez nuklearnog oružja, prebacivši poslednje rakete s nuklearnim glavama u Rusiju.

1999. Poginuo je general-pukovnik Vojske Jugoslavije pilot Ljubiša Veličković, pomoćnik načelnika Štaba Vrhovne komande Ratnog vazduhoplovstva i Protivvazdušne odbrane, u trenutku dok je obilazio jedinice na prvoj liniji odbrane, tokom agresije NATO pakta na Srbiju (SRJ). Obavljao je sve letačke i najodgovornije komandne dužnosti u RV i PVO JNA i VJ.

2001. Prema zvaničnoj verziji, nepalskog kralja Birendru, kraljicu Aišvarju i šest drugih članova kraljevske porodice ubio je u kraljevskoj palati prestolonaslednik Dipendra, koji je potom izvršio samoubistvo.

2004. Šiitski musliman Ijad Alavi imenovan je za predsednika prelazne vlade u okupiranom Iraku.

2005. Holandski glasači odbacili su na referendumu Predlog Ustava Evropske unije.

2007. Svih 30 putnika utopilo se nakon što se prevrnuo brod koji se kretao ka ostrvu Kjati na jezeru Viktorija u Ugandi.

2008. Umro je Tomi (Josef) Lapid, bivši izraelski ministar pravde i novinar. Rodjen je u Srbiji, u Novom Sadu, 1931. kao Tomislav Lampel. Bio je novinar u tiražnom "Maarivu", a docnije postaje direktor nacionalne izraelske RTV, od 1979. do 1984. Lapid je bio ministar pravde u vladi Arijela Ssarona, ali je njegova partija napustila vladajuću koaliciju 2004. zbog protivljenja preteranom finansiranju verskih institucija. Predsedavao je bordom direktora Memorijalnog centra Jad Vašem. Pisao je i literarna i dramska dela, pa i kuvare i vodiče za turiste.

2008. Umro je Iv Sen Loran, jedna od najistaknutijih ličnosti sveta mode. Imao je samo 21 godinu kada je izabran, nakon smrti Kristijana Diora 1957. za njegovog naslednika, što je bila posledica prethodne uspešne saradnje. Početkom 60-tih 20 v. osniva sopstvenu kuću visoke mode. Loran je bio prvi dizajner koji je, 1966. plasirao nov koncept luksuzne ženske konfekcije ("Leva obala") namenjene širem tržištu.

Na današnji dan, 2. jun

1624. Rođen poljski vojskovođa i kralj Jan III Sobjeski. Oslobodio Beč turske opsade 1683. i sprečio dalji prodor Turaka u srednju Evropu. Slavljen kao spasilac Evrope i njene kulture.

1740. Rođen francuski pisac Donasjen Alfons Fransoa de Sad, poznat kao Markiz de Sad. Njegovi romani smatraju se patološkom pornografijom, ali i delima koja ruše ustaljene društvene norme. Od njegovog prezimena potiče izraz sadizam.

1771. Rusija u ratu s Turskom preuzela poluostrvo Krim.

1790. U Novom Sadu otvorena prva knjižara. Vlasnik Emanuel Janković štampao u svojoj štampariji i prvi katalog knjiga.

1840. Rođen engleski pisac Tomas Hardi. Važio za najboljeg engleskog pisca svog vremena, ali zbog slobodoumnog stava o ljubavi i braku dolazio u sukob s društvenim konvencijama.

1857. Rođen engleski kompozitor i violinista Edvard Vilijam Elgar. Njegova dela znatno doprinela obnovi engleske muzike na prelazu u XX vek.

1882. Umro italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi, vođa pokreta za nezavisnost i ujedinjenje Italije. Legendarnim pohodom sa svojim dobrovoljcima, 1.000 crvenih košulja, 1860. oslobodio Siciliju vlasti Burbona i u septembru trijumfalno ušao u Napulj. Izabran za poslanika Rima 1874, ali odbio počasti kralja Viktora Emanuela, odnosno titule vojvode i maršala.

1904. Rođen američki olimpijski šampion i filmski glumac Džoni Vajsmiler. Prvi uspeo da 100 metara prepliva za manje od minut. Osvojio tri zlatne medalje na Olimpijskim igrama 1924. i dve 1928. Poznatiji kao tumač glavne uloge u filmovima o Tarzanu.

1924. Kongres SAD priznao državljanstvo Indijancima, starosedeocima na teritoriji na kojoj su stvorene SAD.

1940. Rođen grčki kralj Konstantin II, poslednji monarh Grčke. Krunu nasledio od oca Pavla I, 1964, a tri godine kasnije, kada je vojna hunta preuzela vlast u Grčkoj, primoran da ode u izgnanstvo. Vojne vlasti 1973. ukinule monarhiju.

1946. Italijani se na referendumu izjasnili za republiku i odbacili monarhiju Savojske dinastije.

1949. Država Transjordanija promenila naziv u Hašemitska Kraljevina Jordan.

1953. Engleska kraljica Elizabeta II krunisana u Vestminsterskoj katedrali u Londonu. Prvo krunisanje koje je prenosila televizija.

1955. Jugoslovenski i sovjetski lider Josip Broz Tito i Nikita Hruščov potpisali Beogradsku deklaraciju, kojom su normalizovani odnosi SFRJ i SSSR, narušeni rezolucijom Informbiroa 1948.

1965. U eksploziji mine u japanskom rudniku uglja blizu Fukuoke poginulo najmanje 200 rudara.

1966. Američki vasionski brod Servejer izveo prvo uspešno meko spuštanje na Mesec i počeo da šalje prve slike Mesečeve površine.

1969. U sudaru australijskog nosača aviona Melburn i američkog razarača Frenk E. Evans u Južnokineskom moru poginula 74 američka mornara.

1979. Papa Jovan Pavle II stigao u Poljsku, u prvu posetu nekog pape jednoj komunističkoj zemlji.

1983. SSSR sa satelita u Zemljinoj orbiti lansirao novu vasionsku sondu za istraživanje Venere.

1987. Umro španski gitarista Andres Segovija. Proslavio se interpretacijama klasične muzike na gitari. Za taj instrument transkribovao kompozicije Baha i Hendla.

1992. Danci se na referendumu izjasnili protiv Mastrihtskog ugovora Evropske unije.

1993. Na prvim slobodnim izborima u Burundiju Melhior Ndadaje pobedio vojnog predsednika Pjera Bujoju, čime je u toj afričkoj zemlji prvi put neki pripadnik većinskog plemena Hutu postao šef države.

1997. Timoti Makvej proglašen krivim za podmetanje bombe u federalnu zgradu u Oklahoma Sitiju 1995, kada je poginulo 168 ljudi. Makvej osuđen na smrt i pogubljen na električnoj stolici 10. juna 2001.

1997. Umrla američka teniserka Jelen Jakobs. Tokom karijere osvojila četiri američke titule u singlu, a Vimbldon 1936, kada je proglašena prvom igračicom sveta.

1998. Srpska policija u Beogradu presrela i brutalno pretukla studente koji su krenuli prema zgradi Vlade Srbije kako bi protestovali zbog Zakona o univerzitetu.

1999. Žene Japana izborile se za pravo upotrebe pilula za kontracepciju, tri decenije pošto se pilula pojavila na Zapadu.

2000. Glavna tužiteljka Međunarodnog suda za ratne zločine u Hagu Karla del Ponte izjavila u Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija da nema osnova za pokretanje istrage o ratnim zločinima NATO-a tokom bombardovanja Jugoslavije 1999.

2001. Vlada Kolumbije i pobunjenici, pripadnici levičarskog pokreta FARC, potpisali sporazum kojim je dozvoljena prva razmena zatvorenika u 37 godina dugom ratu.

2002. Na referendumu u Švajcarskoj usvojen predlog za ublažavanje strogog zakona o abortusu kako bi zakonodavstvo u toj oblasti bilo približeno pravnoj regulativi drugih evropskih država.

2004. Umro bugarski operski pevač Nikolaj Giaurov.

2005. Umro Džordž Majkan, legendarni američki i svetski košarkaš i prva super zvezda NBA.

2008. Umro je legendarni američki ritam i bluz muzičar Bo Didli. Među njegovim hitovima su "I`m a Man", "Who Do You Love", i "Mona".

Na današnji dan, 3. jun

1098. Posle petomesečne opsade, krstaši u Prvom krstaškom ratu zauzeli grad Antiohiju.

1657. Umro engleski lekar Vilijam Harvi. Otkrio cirkulaciju krvi i funkciju srca kao pumpe.

1808. Rođen državnik SAD Džeferson Dejvis, predsednik Konfederacije Država Amerike za vreme Američkog građanskog rata. Posle poraza Konfederacije uhapšen, proveo dve godine u zatvoru.

1818. Završen poslednji britanski rat protiv Marata, Britanija stekla prevlast u Indiji.

1875. Umro francuski kompozitor Žorž Bize, autor opere "Karmen", koja se smatra remek-delom francuske i svetske opere. Prvo izvođenje te opere izazvalo skandal, potom postala jedno od najpopularnijih dela operske muzike.

1886. Rođen srpski političar i publicista Kosta Novaković, jedan od lidera Srpske socijaldemokratske partije, kasnije član Komunističke partije Jugoslavije i njen predstavnik u balkanskom sekretarijatu Kominterne. Nestao u staljinističkim čistkama 1938, odlukom sovjetskih državnih organa 1958. posmrtno rehabilitovan.

1889. Kraljevina Srbija od francuskog koncesionara preuzela upravljanje svojom železnicom.

1896. U Moskvi potpisan ugovor Rusije i Kine o nenapadanju u narednih 15 godina, Kina odobrila Rusiji korišćenje železnice u severnoj Mandžuriji.

1899. Umro Johan Štraus Mlađi, austrijski dirigent i kompozitor. Sa svojim orkestrom nastupao širom sveta, gostovao i u Beogradu.

1906. Rođena francuska pevačica i igračica američkog porekla Žozefina Beker, zvezda pariskih kabarea Foli Berže i Kazino de Pari. Borila se protiv rasizma, u Drugom svetskom ratu priključila se francuskom Pokretu otpora.

1924. Umro austrijski pisac Franc Kafka. Njegova dela, među njima roman "Proces" i pripovetka "Metamorfoza", imala presudan uticaj na književnost XX veka.

1926. Rođen američki pisac Alen Ginzberg. Njegova zbirka poezije "Urlik i druge pesme", iz 1956, smatra se najznačajnijim delom bitničkog pokreta pedesetih godina XX veka.

1940. Okončana evakuacija savezničkih snaga iz Francuske u Drugom svetskom ratu. Iz luke Denkerk brodovima evakuisano više od 337.000 britanskih, francuskih i belgijskih vojnika.

1959. Singapur proglašen autonomnom državom u sastavu Komonvelta, Britanci zadržali resore odbrane i inostranih poslova.

1963. Umro papa Jovan XXIII, poglavar Rimokatoličke crkve od 1958, protagonist reforme katoličke crkve i njenog prilagođavanja savremenom svetu. 1962. sazvao Drugi vatikanski koncil, koji je posle njegove smrti nastavio rad na crkvenim reformama.

1965. Američki astronaut Edvard Vajt izašao iz svemirskog broda Džemini 4 i tako postao prvi Amerikanac koji je šetao kosmosom, tri i po meseca posle ruskog kosmonauta Alekseja Leonova.

1968. U Beogradu, a potom i u drugim univerzitetskim centrima u Jugoslaviji, počele studentske demonstracije, prve u komunističkoj Jugoslaviji. Protest protiv privilegija komunističkih funkcionera, nezaposlenosti i ugrožavanja osnovnih demokratskih prava prekinut posle sedam dana pošto se studentima putem Televizije Beograd obratio predsednik SFRJ Josip Broz Tito, koji je podržao studente i obećao im brže rešavanje društvenih problema.

1973. Sovjetski supersonični avion "tupoljev 144" srušio se blizu Pariza tokom vazduhoplovne izložbe. Poginulo svih šest članova posade i sedam francuskih seljaka.

1989. Umro iranski verski vođa, ajatolah Ruholah Homeini. 1979, po zbacivanju šaha Mohameda Reze Pahlavija, vratio se iz izbeglištva u Iran, zahvaćen islamskom revolucijom. Pod njegovom vlašću prozapadni Iran pretvoren u militantnu versku republiku.

1989. U eksploziji gasovoda na Transsibirskoj železnici dignuta u vazduh dva putnička voza. Poginulo 575 ljudi, 600 povređeno.

1995. Ministri odbrane NATO-a i EU doneli odluku o stvaranju Snaga za brzo reagovanje u Bosni i Hercegovini, koje će štiti mirovne trupe Ujedinjenih nacija od napada bosanskih Srba.

1999. Predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio mirovni plan SAD, EU i Rusije koji su u Beograd doneli finski i ruski posrednici Marti Ahtisari i Viktor Černomirdin. Prihvatanje plana, koji je podrazumevao dolazak međunarodnih snaga na Kosovo, bio uslov za prestanak vazdušnih napada NATO-a na Jugoslaviju.

1999. Sazvano zasedanje novog parlamenta Nigerije, posle više od 15 godina okončana vladavina vojnim dekretima u toj najmnogoljudnijoj afričkoj zemlji.

2001. U 86. godini umro holivudski glumac Entoni Kvin.

2004. U specijalnom sudu u Sijera Leoneu počelo suđenje odgovornima za zločine tokom građanskog rata u toj zemlji, u kome je stradalo oko 200 ljudi. Sud osnovan dve godine ranije.

2006. Skupština Crne Gore usvojila Deklaraciju nezavisne Crne Gore, formalno proglašena obnova crnogorske državnosti.

2009. Umrla je američka pevacica Koko Tejlor, zvana "kraljica bluza", dobitnica brojnih nagrada za bluz musiku kao i nagrade Gremi 1984. godine.

Na današnji dan, 4. jun

1133. Nemački kralj Lotar II krunisan za rimskog cara, tokom pohoda na Rim, koji je preduzeo da u Rim vrati prognanog papu Inoćentija II.

1783. Francuski izumitelji, braća Etjen i Žozef Mongolfje, prvi put demonstrirali letenje balonom punjenim zagrejanim vazduhom.

1798. Umro italijanski avanturista Đovani Kazanova de Saingalt. Tokom burnog života bio sekretar kardinala, pomorski oficir, opat, kockar, alhemičar, violinista, špijun, bibliotekar, u istoriju ušao kao neumorni ljubavnik.

1831. Belgijski Kongres proglasio princa Leopolda iz dinastije Saks-Koburg za prvog monarha nezavisne Belgije.

1859. Rođen srpski slikar Paja Jovanović, predstavnik akademskog realizma, član Srpske akademije nauka i umetnosti, prvi srpski slikar koji je stekao evropsku reputaciju.

1867. Rođen finski maršal i državnik Karl Gustav Emil fon Manerhajm, predsednik Finske od 1944. do 1946. Prema njegovoj zamisli između dva svetska rata izgrađena Manerhajmova linija odbrane prema SSSR, duž sovjetsko-finske granice.

1916. Kod Ljvova, u I svetskom ratu, počela ofanziva ruskog generala Alekseja Brusilova, koja je značajno olakšala položaj saveznika na zapadnom fronut i u Italiji. Brusilov u avgustu potukao trupe sila Osovine i zarobio oko 400.000 vojnika.

1920. U dvorcu Trijanon kod Pariza sile Antante, posle I svetskog rata, potpisale mirovni ugovor s Mađarskom i oduzele joj teritorije koje je držala u okviru Austro-Ugarske. Oko 3,5 miliona Mađara ostalo van matične zemlje, najviše u Rumuniji.

1941. U izbeglištvu u Holandiji umro Fridrih Vilhelm II, pruski kralj i nemački car. Sprovodio politiku ekspanzije Nemačke preko Balkana na Bliski i Srednji istok i učvršćivanja kolonijalnih poseda. U novembru 1918. primoran da abdicira.

1942. Počela četvorodnevna bitka za pacifička ostrva Midvej, u kojoj su Amerikanci naneli prvi ozbiljan poraz Japancima u II svetskom ratu.

1943. Vojnim pučem zbačen predsednik Argentine Ramon Kastiljo.

1944. Savezničke trupe ušle u Rim, u II svetskom ratu.

1946. General Huan Peron izabran za predsednika Argentine. Oboren vojnim pučem 1955, potom živeo u egzilu. U zemlju se vratio 1973, kada je formirana peronistička vlada Hektora Kampore i ponovo izabran za predsednika. Posle njegove smrti 1974. položaj predsednika preuzela njegova supruga Izabela Peron.

1971. Umro mađarski marksista i književni kritičar Đerđ Lukač. Ministar u vladi Imrea Nađa 1956, po njegovom padu privremeno proteran u Rumuniju. Kasnije se povukao iz javnog života.

1989. Kineske vlasti tenkovima rasturile studentske demonstracije na pekinškom trgu Tjenanmen na kojima je tražena demokratizacija zemlje. Prema zvaničnim podacima, poginulo 300 osoba, 7.000 povređeno, a prema izveštajima većine svetskih medija poginulo više hiljada ljudi.

1989. Na prvim višepartijskim izborima u Poljskoj posle skoro 50 godina, opoziciona koalicija i alternativni sindikalni pokret Solidarnost nadmoćno pobedili vladajuće komuniste, što je označilo kraj komunizma i sovjetske prevlasti u Poljskoj. Vođa Solidarnosti Leh Valensa u decembru 1990. postao predsednik Poljske.

1991. Komunistička vlada Fatosa Nanoa u Albaniji podnela ostavku posle generalnog štrajka koji je trajao 20 dana.

1993. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odobrio slanje naoružanih trupa u Bosnu i Hercegovinu radi zaštite šest "zona bezbednosti", odnosno Sarajeva, Tuzle, Žepe, Srebrenice, Goražda i Bihaća, sa ovlašćenjem da upotrebe oružje. Odobreno i dejstvo NATO-avijacije.

1996. Evropska raketa Arijana 5 eksplodirala 40 sekundi po lansiranju.

2003. U Obiliću na Kosovu u svojoj kući ubijena tri člana porodice Stolić, supružnici Slobodan i Radmila i njihov sin Ljubinko. UNMIK ponudio 50.000 dolara nagrade za informacije koje bi dovele do hapšenja počinilaca.

2003. Vlada Hrvatske na šest meseci suspendovala vizni režim za građane Srbije i Crne Gore, na snazi oko 12 godina.

2003. Na izborima u Togu predsednik Gnasingbe Ejadema osvojio novi petogodišnji mandat. Na čelo države došao vojnim udarom 1967. i važi za afričkog lidera koji najduže vlada.

2004. U Rimu umro italijanski komičar Nino Manfredi, poslednji iz četvorke italijanskih komičara, u kojoj su bili i Toto, Vitorio Gasman i Alberto Sordi.

2006. Pobedom na predsedničkim izborima, bivši predsednik Alan Garsia vratio se na političku scenu Perua, nakon što je njegova vlada osamdesetih godina svoj mandat završila ekonomskim krahom, pobunjeničkim nasiljem i optužbama za zloupotrebu položaja.
__________________

Na današnji dan, 5. jun

754. Ubijen Bonifacije, Apostol Nemačke, misionar pape Grgura II. Tokom misije među germanskim plemenima, od 719, osnovao biskupije u više mesta na germanskom području. Ubio ga paganin Frizijac.

1723. Rođen škotski ekonomista i filozof Adam Smit. Uz Dejvida Rikarda najpoznatiji predstavnik engleske klasične političke ekonomije.

1806. Napoleon Holandiju proglasio kraljevinom i za kralja postavio svog brata Luja Bonapartu.

1819. Rodjen engleski astronom i matematičar Džon Kauč Adams. Na osnovu nepravilnosti u kretanju Urana odredio, skoro istovremeno sa Irbenom Leverjeom, putanju Neptuna.

1826. Umro nemački kompozitor i pijanist Karl Marija fon Veber, jedan od kreatora romantičnog izraza u nemačkoj muzici.

1827. Turske trupe zauzele Akropolj i ušle u Atinu, posle sloma ustanka za oslobođenje Grčke.

1837. Srpski knez Miloš Obrenović postavio prve ekonome. Zadatak ekonoma bio da savetuju seljake i nastoje da svaki od njih zaseje određenu izvesne količine određenih kultura.

1873. Pod pritiskom Velike Britanije, sultan Zanzibara Said bin Bargaš zatvorio zanzibarsko tržište robova.

1878. Rođen meksički revolucionar Fransisko Pančo Vilja, lider seljačke revolucije u Meksiku, od 1910. do 1917. Uz Emilijana Zapatu najpopularniji meksički narodni predstavnik. 1966. proglašen za nacionalnog junaka.

1883. Rođen engleski ekonomista Džon Majnard Kejnz. Napisao "Opštu teoriju zaposlenosti, kamate i novca". Knjiga donela radikalan zaokret u ekonomskoj teoriji.

1887. Rođen srpski lekar Kosta Todorović, infektolog i mikrobiolog, član Srpske akademije nauka i umetnosti i Nacionalne akademije za medicinu u Parizu. Pored naučnih, značajan njegov rad na bibliografiji jugoslovenskih publikacija iz mikrobiologije, imunologije, epidemiologije i higijene.

1898. Rođen španski pesnik i dramski pisac Federiko Garsija Lorka, jedna od najznačajnijih ličnosti španske književnosti XX veka. Pripadnici Frankove civilne garde streljali ga 1936.

1915. Žene u Danskoj dobile pravo glasa.

1916. Britanski feldmaršal irskog porekla, lord Horejšo Herbert Kičener, osvajač Sudana i ministar rata u i svetskom ratu, potonuo sa oklopnom krstaricom Hempšir koja je, ploveći u Rusiju, naletela na minu.

1941. U Smederevskoj tvrđavi, tokom II svetskog rata, eksplodiralo skladište municije nemačke vojske. Poginulo više hiljada ljudi, srušeno i oštećeno više stotina kuća. Uzrok eksplozije ostao nepoznat.

1945. Predstavnici SSSR, SAD, Velike Britanije i Francuske u Berlinu potpisali Deklaraciju o preuzimanju vrhovne komande nad poraženom Nemačkom u II svetskom ratu i njenoj podeli na četiri okupacione zone.

1947. Državni sekretar SAD Džorž Maršal izneo plan o finansijskoj pomoći Evropi razorenoj u II svetskom ratu. "Maršalov plan", kojim su SAD od 1948. do 1952. dodelile pomoć od 15 milijardi dolara evropskim zemljama, usvojen iste godine na Ekonomskoj konferenciji u Parizu.

1967. Počeo rat Izraela i Egipta, Sirije i Jordana. Izraelske snage u narednih šest dana izbile na Suecki kanal, zauzele Sinajsko poluostrvo, pojas Gaze, deo Jordana i Golansku visoravan u Siriji.

1968. Palestinac Sirhan Sirhan u atentatu u Los Anđelesu smrtno ranio senatora SAD Roberta Kenedija, mlađeg brata Džona Kenedija, predsednika SAD ubijenog u atentatu 1963. u Dalasu. Robert Kenedi narednog dana podlegao povredama.

1972. U Stokholmu počela prva konferencija Ujedinjenih nacija posvećena problemima zaštite i unapređenja čovekove okoline.

1975. Suecki kanal, zatvoren od izraelsko-arapskog rata 1967, ponovo otvoren za međunarodni saobraćaj.

1992. Jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile kasarnu Maršal Tito u Sarajevu. Završeno povlačenje JNA iz Bosne i Hercegovine.

2000. Poslednjeg dana posete Rusiji predsednik SAD Bil Klinton govorio u Državnoj dumi. Prvi predsednik SAD koji se obratio parlamentu Rusije.

2000. Apelacioni sud u Santjagu ukinuo poslanički imunitet bivšem čileanskom diktatoru Augustu Pinočeu, otvarajući put za sudski proces zbog zločina u Čileu tokom njegovog režima. Sud naredne godine suspendovao proces proglasivši Pinočea mentalno nesposobnim.

2001. Laburistička stranka ubedljivo pobedila na izborima u Velikoj Britaniji, Toni Bler postao prvi premijer laburista s dva uzastopna mandata.

2002. UN obeležile 20 godina od pojave side. Prema procenama, do tada 58 miliona ljudi zaraženo HIV-om, više od 22 miliona umrlo.

2003. SAD i Južna Koreja postigle dogovor o izmeštanju trupa SAD iz demilitarizovane zone koja je razdvajala Južnu i Severnu Koreju. Trupe SAD izmeštene u baze južno od te zone.

2004. U 93. godini umro bivši predsednik SAD Ronald Regan. Za vreme njegovog mandata, od 1981. do 1989, došlo do otopljavanja odnosa s Rusijom, čiji je predsednik bio Mihail Gorbačov, a dva državnika zaključila mnogo sporazuma u cilju zaustavljanja trke u naoružanju.

2005. Na referendumu u Švajcarskoj odlučeno je da se ta država pridruži "šengenskoj zoni".

Na današnji dan, 6. jun

1599. Rođen je španski slikar Dijego Rodriges de Silva Velaskes, jedan od najvećih u istoriji slikarstva, dvorski slikar španskog kralja Filipa IV (portreti članova kraljevske porodice, "Predaja Brede", "Venera sa ogledalom").

1606 - Rođen je francuski dramski pisac Pjer Kornej. Jedan je od najznačajnijih predstavnika klasicizma u evropskoj književnosti, a njegova drama "Sid" smatra se prvom velikom dramom francuskog klasicizma.

1654. Abdicirala je švedska kraljica Kristina pod optužbama za rasipništvo i razuzdanost, a na presto je došao Karl X Gustav. Kraljica je ostatak života provela po kulturnim centrima Evrope, a sahranjena je (1689) u crkvi Svetog Petra u Rimu.

1683. U Oksfordu, u Engleskoj otvoren je prvi javni muzej u svetu "Ešmolien".

1799. Rođen je ruski pisac Aleksandar Sergejevič Puškin. Pesnik buntovnog duha često je bio na udaru cenzure, a zbog stihova posvećenih slobodi prognan je iz Moskve na jug Rusije. Umro je u 38. godini od rana zadobijenih u dvoboju s jednim francuskim avanturistom ("Evgenije Onjegin", "Kućica u Kolomni", "Pikova dama").

1801. Mirovnim sporazumom u Badahozu završen je šestogodišnji rat između Španije i Portugala. Portugalija je izgubila deo teritorije istočno od reke Gvadijane.

1861. Umro je italijanski državnik grof Kamilo Benso Kavur, prvi premijer ujedinjene Italije (1861). Jedan je od osnivača lista "Il risorgimento" (1847) u kojem se zalagao za ustavne reforme i oslobađanje Italije od austrijske dominacije.

1871. Nemačka je anektirala Alzas, nakon poraza Francuske u francusko-pruskom ratu.

1875. Rođen je nemački pisac Tomas Man, jedan od najznačajnijih nemačkih i svetskih književnika u 20. veku. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1929 ("Budenbrokovi", "Čarobni breg", "Doktor Faustus", "Smrt u Veneciji" "Mario i mađioničar").

1901. Rođen je indonežanski državnik Ahmed Sukarno, prvi predsednik Indonezije (1949-65), pod čijim je rukovodstvom zemlja stekla nezavisnost, jedan od lidera Pokreta nesvrstanosti zemalja.

1903. Rođen je jermenski kompozitor Aram Iljič Hačaturijan, koji je u svom delu spojio elemente folklorne muzike Jermenije sa savremenom evropskom muzikom ("Igre sablji", "Gajane").

1933. U Nju Džersiju je otvoren prvi auto bioskop, koji je mogao da primi 400 automobila.

1944. Savezničke snage u Drugom svetskom ratu iskrcale su se u Normandiji u najvećem desantu u istoriji, nazvanom "D-Day".

1949. Objavljena je knjiga Džordža Orvela "1984", vizija sveta kojim vlada Veliki Brat.

1954. Prenosom manifestacije "Festival cveća" iz Švajcarske počela je rad Evrovizija, televizijska mreža evropskih zemalja.

1961. Umro je švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung, začetnik kompleksne psihologije u kojoj se razlikuju dva sloja podsvesnog - individualno i kolektivno ( "Psihološki tipovi", "Psihologija i religija", "Simbolika duha", "Studija o arhetipovima").

1967. Egipat je zatvorio Suecki kanal, dan posle izbijanja izraelsko-arapskog rata.

1972. U eksploziji u rudniku uglja u Rodeziji je poginuo 431 rudar.

1981. U najtežoj nesreći u istoriji železnice poginulo je najmanje 800 ljudi kad je sedam vagona pretrpanog putničkog voza iskliznulo iz šina i palo u reku Kosi u državi Bihar u Indiji.

1982. Izrael je počeo invaziju Libana u nastojanju da istera pripadnike Palestinske oslobodilačke organizacije.

1984. U sukobu vojske i ekstremističkih Sika koji su se zabarikadirali u kompleks "Zlatnog hrama" u Amricaru, prema indijskim vojnim izvorima poginulo je najmanje 250 Sika i 47 vojnika. Pojedini mediji su objavili da je poginulo oko 1.000 ljudi.

1985. Izrael je posle trogodišnje okupacije povukao veći deo snaga iz Libana, ali je zadržao granični pojas unutar te zemlje.

1994. Srušio se kineski avion koji je leteo na unutrašnjoj liniji iz turističkog centra Sijan. Poginulo je svih 160 putnika i članova posade.

1995. U Južnoj Africi je ukinuta smrtna kazna.

2000. Ferenc Madl postao je novi predsednik Mađarske.

2001. Poslanik Liberalnog saveza Vesna Perović postala je predsednica Skupštine Crne Gore, kao prva žena u istoriji Crne Gore izabrana na tu funkciju.

2001. Francuskinja Mari Bremont, za koju se verovalo da je najstarija osoba na svetu, umrla je u snu u 115-oj godini života.

2002. Indijske snage bezbednosti ubile su Mohameda Rafika Lonea, vođu islamske pobunjeničke grupe Harkat-ul-Džehadi, koja se bori za pripajanje indijske provincije Kašmir Pakistanu.

2003. Žena, bombaš samoubica, usmrtila je sebe i još najmanje 17 ljudi, ulazeći u autobus u ruskoj republici Osetija, koja se graniči sa Čečenijom.

2003. UN i Kambodža potpisale su ugovor o formiranju specijalnog suda u kome će se suditi vođama koji su 70-tih godina izvršili genocid nad Crvenim Kmerima.

2004. Nemački kancelar Gerhard Šreder prisustvovao je svečanom obeležavanju 60-godišnjice iskrcavanja savezničkih snaga u Normandiji. To je prvi put da i Nemačka učestvuje na takvoj proslavi.

2006. Umro je fotograf Arnold Njuman poznat po portretima na kojima su likovi okruženi predmetima koji evociraju njihovu profesiju (Igor Stravinski za klavirom, Pablo Pikaso pokraj svog platna). Fotografisao je, pored ostalih, glumicu Merlin Monro američkog predsednika Ronalda Regana. Jedna od najpoznatijih mu je fotografija pronacističkog nemačkog industrijalca Alfreda Krupa.

Na današnji dan, 8. jun

632. U Medini je umro Abul Kasim Muhamed, osnivač islama,monoteističke religije zasnovane na "Kuranu". Sproveo je političko i versko ujedinjenje Arapa i time stvorio osnovu za njihovu vojno-političku i kulturnu ekspanziju prema Istoku i prema Zapadu.

1695. Umro je holandski astronom, matematičar i teorijskifizičar Kristijan Hajgens. Otkrio je 1655. Saturnov prsten i jedan njegov satelit, objasnio način prostiranja svetlosti i konstruisao časovnik sa klatnom.

1809. Umro je engleski političar i pisac Tomas Pejn, autor dela "Zdrav razum" i "Američka kriza" u kojima je podržao "Deklaraciju nezavisnosti" američkih kolonija.

1810. Rođen je nemački kompozitor Robert Šuman,jedan od najznačajnijih i najuticajnijih predstavnika muzičkog romantizma ("Koncert u a-molu za klavir i orkestar", koncerti za klavir, koncerti za violončelo, ciklusi solo pesama).

1869. Rođen je američki arhitekta Frenk Lojd Rajt. Prvi je u SAD upotrebio armirani beton i industrijski građevinski materijal. Konstruisao je niz građevina, uključujući Gugenhajmov muzej u Njujorku i hotel "Imperijal" u Tokiju.

1871. Austrougarski car Franc Jozef i objavio je odluku o ukidanju Vojne krajine koja je sprovedena 1873. godine. Krajina je predstavljala austrijski granični pojas prema Turskoj, nakon uspostavljanja dvojne Austro-Ugarske monarhije (1867), kada je uvedena opšta vojna obaveza, izgubila je vojni značaj.

1876. Umrla je francuska književnica Žorž Sand,preteča feminizma, autor sentimentalnih, socijalnih i seoskih romana i priča ("Indijana", "Lelija", "Đavolja bara", "Majstori trubači", "Povest mog života"). Ostavila je i obimnu prepisku i memoare.

1883. Francuska je uspostavila potpunu kontrolu nad Tunisom,njenim protektoratom od 1881. Tunis je stekao nezavisnost 1956.

1916. Rođen je engleski biohemičar Frensis Henri Kompton Krik, dobitik Nobelove nagrade za medicinu 1962. Razjasnio je strukturu i oblik molekula dezoksiribonukleinskih kiselina i njihovu ulogu u prenošenju naslednih osobina.

1921. Rođen je indonežanski general i diktator Suharto. Uzpomoć vojske 1967. je postao premijer preuzevši ingerencije i šefa države Ahmeda Sukarna. Od 1968. je predšednik Indonezije do 1998. kada je pod pritiskom studentskih demonstracija i nemira bio prinuđen da podnese ostavku.

1929. Margaret Bondfild je postavljena za ministrarada, prva žena član vlade u britanskoj istoriji.

1940. Nemačke krstarice "Šarnhorst" i "Gnajsenau" su u Drugomsvetskom ratu potopile britanski nosač aviona "Glorijus" i razarače "Ardent" i "Akasta". Poginulo je više od 1.500 ljudi.

1941. Britanske snage i jedinice Slobodne Francuske su u Drugomsvetskom ratu izvršile invaziju Sirije da bi sprečile osnivanje baza Sila osovine.

1942. Japanske podmornice su u Drugom svetskom ratu bombardovalenajveći australijski grad Sidnej.

1943. Umro je srpski matematičar Mihajlo Petrović,osnivač beogradske matematičke škole, profesor Univerziteta u Beogradu i član Srpske kraljevske akademije.

1946. Umro je nemački pisac Gerhart Hauptman,dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1912. ("Tkači", "Pred zoru", "Luda u Hristu Emanuel Kvint", "Dabrovo krzno", "Ifigenija u Delfima").

1965. Armija SAD u Južnom Vijetnamu je dobila ovlašćenje dapreduzima ofanzivne operacije.

1986. Uprkos optužbama da je kao nacistički oficir u Drugom svetskom ratu odgovoran za zločine u Jugoslaviji i Grčkoj, bivši generalni sekretar UN Kurt Valdhajm izabran je za predsednika Austrije. Bojkotovao ga je gotovo ceo svet.

1993. U svom pariskom stanu ubijen je Rene Buske,šef francuske policije za vreme nacističke okupacije zemlje u Drugom svetskom ratu.

1995. Grupa američkih marinaca uspešno je okončala akcijuspašavanja kapetana Skota O'Grejdija, čiji je avion F-16 šest dana ranije u severozapadnoj Bosni oborila vojska bosanskih Srba.

1998. Umro je nigerijski general Sani Abača, a vlast je preuzeo general Abdulsalam Abubakar, deveti vojni šef države u istoriji Nigerije.

2001. Briselski sud proglasio je krivim i zatražio doživotnu robiju za četiri osobe, među kojima dve opatice, zbog zločina počinjenih u Ruandi. Savet ministara Ruande saopštio je u decembru da je u toj zemlji 1994. ubijeno više od milion ljudi.

2001. U jednoj školi u Ikedi (Japan) mentalni bolesnik usmrtioje nožem osam učenika, a 15 nastavnika i učenika ranio. To je najveće masovno ubistvo u toj zemlji od 1995. kada je od trovanja gasom u podzemnoj železnici u Tokiju 1995. umrlo 12, a hiljade osetilo poledice trovanja.

2004. Predsednik Kine Hu Đintao doputovao je u posetu Poljskoj.To je prva poseta nekog šefa kineske države Varšavi posle 55 godina.

2006. Francuskinja Rafaela le Guvelo je prva osoba koja je prešla Indijski okean na dasci. Ona je provela 60 dana na specijalno dizajniranoj dasci, dugačkoj sedam metara.

2009. Danci su se na referendumu izjasnili za promenu ustava kojaće omogućiti da ženski naslednici krune imaju ista prava kao i muški naslednici za dolazak na tron.

Na današnji dan, 14. jun

1645. U građanskom ratu u Engleskoj snage parlamentarista podvođstvom Olivera Kromvela i Tomasa Ferfaksa porazile su kod Nejzbija rojaliste pod vođstvom princa Ruperta od Palatinejta (of the Palatinate).

1777. Kongres SAD je prihvatio zastavu "zvezda i pruga" kaozvanično državno znamenje.

1789. Engleski kapetan Vilijam Blaj, sa 18pristalica, posle dramatičnog putovanja i više od 3.500 pređenih milja, stigao je na ostrvo Timor blizu Jave. Blaj je 48 dana ranije ostavljen u vodama Tahitija nakon što je pobunjena posada broda "Baunti" preuzela komandu nad brodom.

1798. Rođen je češki istoričar i političar FrantišekPalacki, vođa češkog preporoda u 19. veku. Kao lider Federalističke stranke zalagao se, u skladu sa svojom idejom austroslavizma, za federativno preuređenje Austro-Ugarske.

1800. Napoleon Bonaparta porazio je austrijske trupe u presudnoj bici kod Marenga u Italiji.

1811. Rođena je američka književnica Herijet Elizabet BičerStou, borac za ženska prava i oslobađanje crnih robova, autor romana "Čiča Tomina koliba".

1837. U Napulju je umro italijanski pisac Đakomo Leopardi, najveći lirski pesnik italijanskog romantizma i jedan od najznačajnijih pesnika evropske poezije 19. veka ("Silviji", "Dijalozi i eseji" "Zibaldon", dnevnik "Misli").

1894. Rođena je Ljubica Janković, etnomuzikolog, saradnikEtnografskog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti i član više međunarodnih ustanova za izučavanje narodne kulture. Sa sestrom Danicom izdala je knjigu "Narodne igre" u sedam tomova.

1904. Umro je srpski pisac i lekar Jovan Jovanović Zmaj, jedna od najmarkantnijih ličnosti srpskog društva u drugoj polovini 19. veka. Borac za nacionalno i političko oslobođenje, član Srpske kraljevske akademije i dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu ( 1890-98 ), najpoznatiji je kao dečiji pesnik i autor elegičnih ličnih ispovesti ("Đulići" i "Đulići uveoci").

1924. Rođen je ruski pisac Vladimir Aleksejevič Solouhin, kojije u rusku književnost uveo nefabularnu prozu slobodne kompozicije ("Kako ispiti sunce", "Živeti na zemlji").

1928. Umrla je Emelin Pankherst, britanskasufražetkinja, osnivač Socijalno-političke unije žena (1903). Organizovala je brojne mitinge i demonstracije za žensko pravo glasa zbog čega je osam puta bila u zatvoru.

1928. Rođen je argentinski političar i revolucionar Ernesto"Če" Gevara. Kao beskompromisni borac za pravdu stekao je veliku popularnost, posebno među mladima. Učestvovao je u Kubanskoj revoluciji i bio ministar u Kastrovoj vladi (1961-65). U novembru 1966. postao je lider gerilaca u Boliviji, a u oktobru naredne godine zarobljen je i ubijen.

1936. Umro je ruski pisac Maksim Gorki. Imao je značajnu ulogu upolitičkom i kulturnom životu sovjetske Rusije i smatra se osnivačem socijalističkog realizma u ruskoj književnosti ("Makar Čudra", "Mati", "Na dnu").

1940. Zastava sa kukastim krstom podignuta je na Ajfelovoj kuli dok su trupe nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu ulazile u centar Pariza.

1941. Predsednik SAD Frenklin Ruzvelt naredio je zamrzavanje imovine Nemačke i Italije u Americi.

1943. U bici na Sutjesci u Drugom svetskom ratu poginuo je srpski publicista, novinar i prevodilac Veselin Masleša.

1946. Umro je škotski pronalazač Džon Logi Berd, koji je 1923. izveo prvi prenos TV slike, a 1928. prvi prekookeanski TV prenos između Londona i Hortsdejla u SAD.

1962. U Parizu je osnovana Evropska organizacija za istraživanje svemira.

1966. Vatikan je objavio aboliciju na Indeks zabranjenih knjiga (Index librorum prohibitorum). Popis dela koje katolički vernici po crkvenoj zabrani nisu smeli čitati objavio je 1559. papa Pavle IV.

1968. Umro je italijanski pesnik Salvatore Kvazimodo,dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1959 ("Vode i zemlje", "A veče je tu", "Život nije san" "Utopljena oboa").

1986. Umro je argentinski pisac Horhe Luis Borhes, jedan od najvećih i najuticajnijih književnika 20. veka. Presudno je obeležio hispanoameričku literaturu i značajno uticao na svetske književne tokove ("Univerzalna istorija beščašća", "Maštarije", "Alef", "Izveštaj o Brodiju", "Peščana knjiga").

1990. U Bukureštu je 10.000 rudara, uz podršku vlasti kako jetvrdila opozicija, rasturilo šatorsko naselje studenata koji su demonstrirali protiv vlasti u centru grada i demoliralo redakcije pojedinih listova i sedišta opozicionih stranaka.

1992. U Beogradu je prvi put posle 45 godina održana litija zapraznik Duhova na kojoj je učestvovalo oko 10.000 ljudi predvođenih patrijarhom srpskim Pavlom; u organizaciji Građanskog saveza Srbije nekoliko hiljada Beograđana učestvovalo je na manifestaciji "Poslednje zvono" sa porukom režimu Slobodana Miloševića da je njegovo vreme isteklo.

1993. Tansu Čiler je postala prva žena premijer uistoriji Turske.

1995. Čečenski pobunjenici izvršili su napad na grad Buđonovsk na jugu Rusije, uzeli 1.500 taoca i zauzeli vladine zgrade. U napadu je poginulo oko 100 ljudi, a taoci su vraćeni nakon pregovora sa ruskim premijerom Viktorom Černomirdinom.

2000. Italijanske vlasti isporučile su Turskoj Mehmeda AliAgdžu nakon što ga je predsednik Italije pomilovao. Agdža je zbog pokušaja atentata 1981. na papu Jovana Pavla II, proveo 19 godina u italijanskom zatvoru.

2001. Vlada SR Jugoslavije usvojila je nacrt zakona o saradnji sa Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu. Nakon neuspešnih pregovora s koalicionim partnerom Socijalističkom narodnom partijom Crne Gore, nacrt zakona povučen je iz procedure Savezne skupštine 21. juna.

2003. Na referendumu u Češkoj, 81 odsto građana je glasalo zapristupanje EU.

2005. Umro je Karlo Maria Đulini, slavni italijanski maestro i jedan od najvećih dirigenata 20-og veka.

2007. Umro je bivši predsednik Austrije i nekadašnji generalni sekretar UN, u dva mandata, Kurt Valdhajm.

Na današnji dan, 18. jun 2010.

1155. Papa Hadrijan IV krunisao nemačkog kralja Fridriha I Barbarosu za rimsko-nemačkog cara.

1429. Francuska vojska, pod vođstvom Jovanke Orleanke i vojvode od Alensona, kod Patea napala i potukla engleske trupe koje su se povlačile posle neuspele opsade Orleana.

1583. U Londonu izdata prva polisa životnog osiguranja u svetu.

1769. Rođen britanski političar Robert Stjuart, vikont Kaslrej. Kao ministar spoljnih poslova, uz austrijskog kancelara Meterniha, ključna ličnost u koaliciji protiv francuskog imperatora Napoleona Bonaparte. Posle Napoleonovog pada podržao politiku Svete alijanse.

1812. Kongres SAD usvojio deklaraciju o objavi rata Velikoj Britaniji. Drugi rat za nezavisnost.

1812. Rođen ruski pisac Ivan Aleksandrovič Gončarov, autor romana "Oblomov", u kom je stvorio jedan od najznačajnijih tipova u svetskoj književnosti i pojam "oblomovština", sinonim za parazitstvo i apatiju.

1815. U bici kod Vaterloa u Belgiji udružene britanske i pruske trupe pod komandom britanskog i pruskog vojskovođe Velingtona i Blihera potukle Napoleona Bonapartu.

1817. U Londonu otvoren most Vaterlo preko reke Temze.

1853. U Beču umro pesnik Branko Radičević, najznačajniji predstavnik romantizma u srpskoj književnosti. Pristalica reforme jezika koju je pokrenuo Vuk Karadžić. Pesničkim slobodama označio prodor u novu epohu srpske poezije. Njegovi posmrtni ostaci 1883. preneti na Stražilovo.

1868. Rođen mađarski admiral Mikloš Horti de Nađbanja. Na čelu konzervativnih snaga koje su ugušile revoluciju u Mađarskoj posle I svetskog rata, od 1920. do 1944. vladao Mađarskom kao regent, na čelu fašističkog režima, sprovodeći teror.

1881. Rusija, Austrija i Nemačka potpisale tajni savez, Ligu tri cara, na tri godine.

1882. Rođen bugarski revolucionar i državnik Georgi Dimitrov, jedan od osnivača i lider Komunističke partije Bugarske, prvi premijer zemlje posle II svetskog rata. Generalni sekretar Kominterne od 1935. do njenog ukidanja 1943.

1884. Rođen francuski političar Eduar Daladje. Između dva svetska rata tri puta bio premijer. S premijerom Velike Britanije Nevilom Čemberlenom i liderom Nemačke Adolfom Hitlerom potpisao Minhenski sporazum, kojim je otvoren put nacističkoj agresiji u II svetskom ratu.

1936. Umro ruski pisac i utemeljitelj socijalističkog realizma Aleksej Maksimovič Pješkov, Maksim Gorki. Posle 1917. kritikujući postupke sovjetskih vlasti, polemisao s vođom Oktobarske revolucije Vladimirom Iljičem Lenjinom i drugim čelnicima boljševičkog vrha.

1940. Francuski general Šarl de Gol iz Londona uputio radio poruku Francuzima u kojoj je sebe proglasio liderom Slobodne Francuske, a Francuze pozvao na otpor nemačkoj okupaciji.

1940. Nemci u II svetskom ratu zauzeli francusku luku Šerbur.

1942. Rođen engleski muzičar Pol Makartni, član grupe Bitls, jedne od najpopularnijih rok grupa u XX veku.

1953. Proglašena Republika Egipat, za predsednika izabran general Mohamed Nagib, vođa pobune kojom je 1952. zbačen kralj Faruk.

1968. Britanski Dom lordova odbacio odluku laburističke vlade o sankcijama protiv režima bele manjine u Rodeziji.

1975. Princ Fejsal Musaid javno pogubljen u Rijadu zbog ubistva kralja Saudijske Arabije Fejsala, u martu 1975.

1979. Lider SSSR Leonid Brežnjev i predsednik SAD Džimi Karter u Beču potpisali sporazum o ograničenju strateškog nuklearnog naoružanja.

1983. Sali Rajd postala prva Amerikanka koja je poletela u svemir, kao članica posade šatla Čelendžer.

1993. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odobrio slanje 7.600 pripadnika mirovnih snaga u šest gradova u Bosni i Hercegovini.

1995. Snage bosanskih Srba oslobodile poslednje od 372 pripadnika mirovnih snaga u Bosni koje su držali kao taoce od kraja maja, posle napada aviona NATO-a na srpske položaje u okolini Pala.

1996. Benjamin Netanjahu postao najmlađi premijer u istoriji Izraela, posle izborne pobede desne koalicije.

1996. SB UN ukinuo zabranu izvoza teškog naoružanja bivšim jugoslovenskim republikama. Embargo uveden u septembru 1991.

1997. Lidera Crvenih Kmera Pola Pota zarobila grupa njegovih bivših sledbenika i osudila na doživotnu robiju. Smatra se da je Pot odgovoran za smrt više od dva miliona kambodžanskih civila.

2000. Eritreja i Etiopija u Alžiru potpisale sporazum o prekidu vatre kojim je okončan dvogodišnji rat te dve zemlje.

2000. SB UN potvrdio da je Izrael okončao 22 godine dugu okupaciju južnog Libana.

2001. Oko 30.000 pripadnika sirijske vojske napustilo Bejrut, posle 25 godina prisustva u Libanu. Sirija pozvana u Liban 1976. u sklopu arapskih mirovnih snaga koje su imale zadatak da uguše građanski rat u toj zemlji.

2002. Premijer Slovenije Janez Drnovšek posetio Jugoslaviju. Prva poseta nekog funkcionera te države po raspadu SFRJ, više od 10 godina ranije.

2002. U eksploziji bombe koju je aktivirao palestinski bombaš-samoubica, u punom autobusu u Jerusalimu, poginulo 19, povređeno 50 osoba.

2004. Evropski savet odlučio da Hrvatskoj dodeli status kandidata za članstvo u EU.

Na današnji dan, 22. jun


1533. Turski sultan Sulejman II Veličanstveni sa Austrijom potpisao ugovor o miru, posle drugog neuspešnog pohoda na Beč.

1535. Mesec dana pošto ga je papa proizveo u kardinala, u Londonu pogubljen Džon Fišer. Odbio da prizna kralja Henrija VIII za poglavara novoformirane Engleske crkve.

1757. Rođen britanski istraživač Džordž Vankuver. Plovio s kapetanom Kukom 1772. i 1776. i istraživao Australiju, Kanadu i Island. Posebno značajna njegova istraživanja pacifičke obale Severne Amerike. Po njemu dobili naziv grad i ostrvo u Kanadi.

1805. U Đenovi rođen italijanski političar i revolucionar Đuzepe Macini, jedna od najznačajnijih ličnosti u pokretu za oslobođenje i ujedinjenje Italije.

1815. Posle poraza kod Vaterloa, Napoleon Bonaparta abdicirao drugi i poslednji put.

1826. U Panami, na inicijativu južnoameričkog revolucionara Simona Bolivara, održan Panamerički kongres, čiji je cilj bio ujedinjenje južnoameričkih republika.

1826. Rođen Bogoboj Atanacković, pisac ranog srpskog romantizma, pobornik reformi Vuka Karadžića i jedan od obnovitelja srpske proze po oslobođenju Srbije od turske vlasti.

1874. Uspostavljena prva telegrafska veza Brazila i Evrope.

1894. Afrička država Dahomej, Benin, postala francuska kolonija.

1898. Rođen nemački pisac Erih Marija Remark. Postao poznat po antimilitarističkom romanu "Na zapadu ništa novo", koji je preveden na mnoge jezike i filmovan, u Nemačkoj zabranjen po dolasku Hitlera na vlast.

1906. Rođen američki filmski scenarista, producent i režiser austrijskog porekla Bili Vajlder. Dobitnik nekoliko Oskara i nagrada na festivalima u Kanu i u Veneciji.

1914. Srpski kralj Petar Karađorđević povukao se s vlasti, a kraljevska ovlašćenja dobio njegov drugi sin Aleksandar, koji je 1. decembra 1918. postao regent Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a posle smrti oca, 1921, kralj.

1940. Francuska u Drugom svetskom ratu potpisala kapitulaciju, u Konpjenju, mestu u kom je francuski maršal Foš 1918. primio kapitulaciju Nemačke posle Prvog svetskog rata.

1940. Francuski general Šarl de Gol u Londonu sastavio Vladu Slobodne Francuske.

1941. Počela operacija Barbarosa, u Drugom svetskom ratu, u kojoj su Hitlerove trupe s više od 150 divizija napale SSSR duž cele granične linije između Baltičkog i Crnog mora. Italija i Rumunija objavile rat SSSR-u.

1941. Centralni komitet Komunističke partije Jugoslavije uputio proglas s pozivom narodima Jugoslavije na ustanak protiv nemačke okupacije.

1965. Japan i Južna Koreja u Tokiju potpisali sporazum o uspostavljanju diplomatskih odnosa.

1969. Umrla američka filmska glumica i pevačica Džudi Garland. Kao devojčica proslavila se ulogom u filmu "Čarobnjak iz Oza", za koju je dobila Oskara.

1987. Umro američki filmski glumac i igrač Fred Aster. Proslavio se u holivudskim muzičkim filmovima s partnerkom Džindžer Rodžers.

1994. Predstavnici Rusije u sedištu NATO-a u Briselu potpisali program Partnerstvo za mir.

2000. Američka svemirska letelica "Marsov osmatrač" otkrila naznake o postojanju vode na Marsu.

2001. Nemačka počela isplatu ratne odštete ljudima koje je nacistička vlast tokom Drugog svetskog rata držala na prinudnom radu.

2001. Ustavni sud Turske zabranio rad glavnoj opozicionoj proislamskoj Partiji vrline, koja je u parlamentu imala 102 poslanika, zbog njene antisekularne aktivnosti. Mesec dana kasnije polovina poslanika te partije osnovala novu stranku, Saadet.

2003. U okviru druge posete Bosni i Hercegovini, poglavar Rimokatoličke crkve Jovan Pavle II prvi put posetio Republiku Srpsku.

2003. Tokom državne posete Londonu predsednik Rusije Vladimir Putin bio je i u zvaničnoj poseti Bakingemskoj palati. To je prva poseta jednog ruskog zvaničnika dvoru posle 1874, kada je tamo boravio ruski car Aleksandar II. Britanski dvor je zamrznuo odnose s Moskvom u znak protesta što su boljševici 1918. ubili ruskog cara Nikolaja II.

2003. Premijer Indije Atal Behari Vadžpaji doputovao u zvaničnu posetu Pekingu. To je prva poseta jednog premijera Indije Kini u poslednjih 10 godina.

2005. Italijanski sud osudio je u odsustvu 10 bivših nacista, SS oficira na doživotni zatvor zbog učešća u ubistvu 560 toskanskih seljana iz mesta Sant Ana di Stacema. To je bio jedan od najstrašnijih masakara u Italiji tokom Drugog svetskog rata.

2009. Međunarodni sud za zločine počinjene u Ruandi osudio je bivšeg visokog funkconera Ruande Kaliksta Kalimanzira na 30 godina zatvora zbog genocida.